FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS
AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE
DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA
NA EXTINCIÓN DE
INCENDIOS FORESTAIS
Consellería do Medio Rural
Santiago de Compostela
2010
Edita:
Xunta de Galicia
Consellería do Medio Rural
Dirección Xeral de Innovación e Industrias Agrarias e Forestais
Lugar: Santiago de Compostela
Asesoramento lingüístico: Antonia Vega Prieto
Deseño e maquetación: Pablo Mansilla Salinero
Ano: 2010
Imprime: Gráficas Anduriña
Depósito legal: PO 660-2010
ÍNDICE
1 Motobombas e vehículos contra incendios ................................................................................... 5 1.1 Grupos motobombas ....................................................................................................... 5 1.2 Vehículos contra incendios .............................................................................................. 5 1.3 Elementos complementarios............................................................................................ 6 1.4 Tendido de mangueiras ................................................................................................... 9 1.5 Cotas importantes nos vehículos de extinción de incendios forestais ......................... 13 1.6 Factores fundamentais dos vehículos contra incendios ............................................... 18 1.7 Especificacións comúns dos vehículos contra incendios ............................................. 19 1.7.1 Terminoloxía e definicións ......................................................................................... 19 1.7.2 Autobastidor ............................................................................................................... 20 1.7.3 Motor .......................................................................................................................... 21 1.7.4 Protección .................................................................................................................. 28 1.7.5 Equipo eléctrico ......................................................................................................... 30 1.8 Instalación hidraúlica ...................................................................................................... 31 1.8.1 Esquema de fluxos dun vehículo contra incendios .................................................. 32 1.8.2 Mantemento da instalación ....................................................................................... 35 2 Relación de bombas montadas nos vehículos do servizo de prevención e defensa
contra incendios forestais da Consellería do Medio Rural ................................................................ 36 3 Periodicidade no mantemento xeral dos vehículos por parte do condutor ........................... 37 4 Parte traseira dun vehículo contra incendios forestais .............................................................. 38 4.1 Cisterna ........................................................................................................................... 38 5 6 4.2 Cadro de mandos ........................................................................................................... 39 4.3 O binomio cuadrilla-vehículo autobomba ...................................................................... 40 O tendido da mangueira e a súa organización ........................................................................... 41 5.1 Desenrolo e recollida de mangueiras por tramos ......................................................... 41 5.2 Instalación do tendido de mangueira ............................................................................ 42 5.3 Aplicación da auga ......................................................................................................... 44 Práctica sobre a parte traseira dun vehículo contra incendios forestais ................................ 48 Identifica as partes da traseira dun vehículo contra incendios forestais ......................................... 49 7 Práctica sobre as partes dun vehículo contra incendios forestais........................................... 50 Partes dun vehículo contra incendios forestais ................................................................................... 51 8 Práctica sobre as partes dun cadro de mandos dun vehículo contra incendios
forestais ...................................................................................................................................................... 52 Partes dun cadro de mandos dun vehículo contra incendios forestais .......................................... 53 9 Práctica sobre as partes dunha cisterna dun vehículo contra incendios forestais ............... 54 Partes dunha cisterna dun vehículo contra incendios forestais ....................................................... 55 FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS 1
Motobombas e vehículos contra incendios
Para facilitar o emprego da auga, por medios terrestres, na extinción dos incendios utilízanse
grupos motobombas ou vehículos contra incendios que serven para levar a auga ata as
proximidades do lume e lanzala a presión a través de mangueiras sobre este ou en zonas
próximas, ben soa ou combinada con produtos retardantes.
1.1
Grupos motobombas
Son máquinas transportables cun armazón que aloxa un motor de explosión de dous tempos e
os elementos de aspiración e impulsión de auga.
A motobomba debe instalarse próxima a algún punto de auga.
1.2
Vehículos contra incendios
Para os incendios forestais utilízanse vehículos con bastidor de tipo todoterreo con dobre
diferencial e 4X4, provistos de cisterna para o almacenamento de auga, de capacidade entre 600
e 4.000 litros, e unha bomba centrífuga accionada polo motor do vehículo para encher a cisterna
ou o lanzamento da auga desta. O vehículo e a súa instalación foron deseñados en todos os seus
compoñentes, tendo en conta as condicións de uso na zona rural.
Segundo a súa masa, diferenciamos os vehículos en tres tipos:
Os vehículos a motor no que a masa total cargado (MTC) sexa superior a 2 tn deben clasificarse
en tres clases
A. LIXEIROS (L). 2tn<MTC<=7,5tn.
B. MEDIOS (M). 7,5tn<MTC<=14 tn
C. PESADOS (P). MTC> 14 tn
5
1.3
Elementos complementarios
En xeral, tanto os grupos motobombas como os vehículos contra incendios teñen que dispoñer
dos seguintes elementos complementarios:
 Mangotes. Son tubos de gran diámetro (100/110 mm) que serven para aspirar a auga pola
bomba. Deben ir provistos no seu extremo dunha alcachofa.
 Mangueiras. Son tubos flexibles que permiten levar a auga canalizada dende a cisterna ou
motobomba ata a lanza. Adoitan empregar segundo o seu diámetro interior tres tipos:
o De 25 mm de diámetro en tramos de 20 m, 4.1 kg, capacidade 10.5 litros.
o De 45 mm en tramos de 15 m, 6.3 kg, capacidade 25.5 litros.
o De 70 mm en tramos de 15 m, 10.8 kg,
capacidade 61.9 litros.
 Lanza. Acóplase ao extremo dun tendido de
mangueira para aplicar auga sobre o lume
a través da boquilla, pódese aplicar a auga
desde o chorro ata a pulverización.
Os diámetros das boquillas das lanzas usadas na
extinción dos incendios forestais son:
o Para lanzas de 25..........................5 e 7 mm
o Para lanzas de 45..........................10 mm
As lanzas deben ser revisadas de forma periódica
co fin de detectar posibles areíñas que foran parar
á boquilla, isto empeora o seu funcionamento.
6
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS  Racores. Son pezas metálicas deseñadas para efectuar de forma rápida a unión entre
mangueiras ou mangueiras e lanzas.
O TB (tipo Barcelona) normalizado é magnífico polo seu sistema simétrico de acoplamento
rápido sen ferramentas, as súas reducidas dimensións e a súa estanquidade polo deseño das
súas xuntas labiadas. Os diámetros libres interiores para o racorado de mangueiras de 25, 45, 70
mm de diámetro non deben ser inferiores a 20, 37 e 61 mm respectivamente. As tres patillas que
constitúen o seu depósito de suxeición teñen que soportar elevados empuxes na función das
presións de traballo.
 Bifurcacións e derivacións. Materiais especiais que permiten facer ramificacións nos
tendidos de mangueiras para optimizar o uso destas.
Racores de conexión
7
Bifurcacións e derivacións
8
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS 1.4
Tendido de mangueiras
A utilización de motobombas ou vehículos contra incendios require que se realice o tendido de
mangueiras dende estes ata un lugar adecuado para o emprego da auga na correspondente fase
da extinción: ataque directo ou indirecto, control ou liquidación. No tendido das mangueiras hai
que ter en conta o seguinte:
 A altura de aspiración ou desnivel entre a bomba e a superficie da auga que se vai
empregar debe ser menor de 6 metros.
 Na aspiración a bomba crea un baleiro parcial dentro do mangote, de modo que a presión
atmosférica empuxa a auga a través deste ata a cámara da bomba. É imposible aspirar a
10 metros de profundidade.
 Na impulsión da auga, cada 10 metros de desnivel require unha presión adicional de 1
atmosfera. A bomba ten que vencer esta presión soamente para que a auga chegue ao
extremo superior.
Un tendido ascendente que supere un desnivel de 85 m produce unha presión de 8,5 atm.
Para subir
(m)
Presión bomba
(Atm)
Para subir
(m)
Presión bomba
(Atm)
10
20
30
40
50
70
1
2
3
4
5
7
85
100
125
150
200
250
8,5
10
12,5
15
20
25
Táboa 1. Presión en bomba para salvar un desnivel
9
Existe unha perda de carga como consecuencia da resistencia da mangueira á circulación da
auga, e depende dos seguintes factores:
o Lonxitude. Con igual mangueira, a tendido máis longo, máis perda de carga.
o Velocidade. A maior fluxo, máis perda de carga.
o Rugosidade. A maior rugosidade, maior resistencia. Mangueiras vellas, máis perda de carga.
o Diámetro. A menor diámetro, máis perda de carga
Presión en bomba para
salvar un desnivel
10
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS A presión na lanza debe ser como mínimo de 2 atmosferas.
A presión da bomba terá que ser tal que supere a altura de impulsión, a perda de carga e a
presión na lanza.
angueira
Lanza
Presión
Caudal
Altura
Alcance
(mm ф)
(ф/mm)
(Atm)
(I/min.)
(m)
3
4
5
6
7
8
9
10
3
4
5
6
7
8
9
10
3
4
5
6
7
8
9
10
53,3
61,6
70
76,6
83,3
93,3
95
100
111,6
128,3
143,3
158,3
170
183,3
193,3
201,6
158,3
183,3
206,6
225
243,3
260
276,6
291,6
12
14
16
18
20
22
24
26
14
16
18
20
22
24
26
28
16
19
21
23
25
27
31
33
25
7
45
10
70
12
Reacción
Perda de carga
(m)
(Kg)
(Atm/100 m)
18
21
23
25
27
29
31
33
20
23
26
29
31
33
35
37
23
27
30
33
35
37
39
41
2,2
2,9
3,6
4,4
5
5,8
6,6
7,2
4,6
6,2
7,6
9,2
10,7
12,3
14
15,5
6,6
9
11
13,3
15,5
16,7
20
22
1,5
1,8
2.4
2,8
3,4
4,2
4,6
5,1
0,6
0,7
0,8
1
1,2
1,4
1,7
2
0,07
0,1
0,14
0,16
0,19
0,21
0,23
0,25
Táboa 2. Cálculo tendidos de mangueira
Na operación do tendido haberá que evitar os rozamentos e arrastres que poidan deteriorar a
mangueira.
11
Tendido básico da mangueira
12
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS A recollida debe facerse enrolando os distintos tramos como se indica na figura seguinte.
Forma de recoller a mangueria
1.5
Cotas importantes nos vehículos de extinción de incendios forestais
 Ángulo de ataque ou de aproximación. É o formado pola superficie do terreo e a liña que
une o punto de contacto do pneumático co chan e o parachoques. De 30 a 40 .
 Ángulo de saída. É o equivalente ao de ataque pero na parte traseira do vehículo. De 20 a 35º.
 Ángulo de rasante lonxitudinal ou ángulo de crista. Adoita ser de 135º a 150º.
 Ángulo do rasante transversal.
 Círculo de bombeo lonxitudinal.
 Círculo de bombeo transversal.
 Capacidade de vadeo. É a profundidade máxima de masa de auga que pode atravesar o
vehículo. De 0,8 a 1 m
13
Ángulo de rasante lonxitudinal
Ángulo do rasante transversal
14
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS Círculo de bombeo lonxitudinal
Círculo de bombeo transversal
15
 Raio de xiro. Convén que sexa o máis reducido posible, co fin de que poida acometer
curvas cerradas e cambios de sentido en pistas forestais.
 Altura libre. É a distancia entre o chan e a parte máis baixa do vehículo.
 Vía e batalla.
Cotas importantes nos vehículos
16
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS  Pendente máxima superable. Polo xeral superan ramplas de ata 45º (100%).
 Pendente transversal máxima. É a inclinación máxima que pode superar un vehículo.
Sobre un 55%.
Exemplos de pendente transversal máxima e pendente máxima superable
17
Exemplos acoutados de vehículos reais
1.6
Factores fundamentais dos vehículos contra incendios
 Tracción total.
 Bloqueo diferenciais.
 Roda simple.
 Ángulos de aproximación e saída elevados.
18
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS  Gran altura libre de diferenciais sobre o chan.
 Máxima estabilidade en estrada e a media ladeira.
 Impulsión con vehículo en marcha.
 Prioridade das presións de bomba sobre caudais.
 Cabina sinxela.
 Fácil manexo e mantemento.
1.7
Especificacións comúns dos vehículos contra incendios
A continuación ofrécese un resumo dalgúns aspectos importantes que aparecen nas normas
UNE sobre vehículos contra incendios e bombas contra incendios. O fin é establecer as
características comúns dos vehículos de utilización nos servizos contra incendios (normas UNE)
e ademais explicar paralelamente o funcionamento nalgúns puntos de interese.
1.7.1
Terminoloxía e definicións
Peso total autorizado (PTA)
É o peso total do vehículo illado que figure no catálogo descritivo e rexistrado polo organismo
correspondente para o vehículo tipo.
Peso do vehículo carrozado na orde de marcha
É o peso total do vehículo na orde de marcha, incluída a roda de recambio, calzos de rodas,
repostos e ferramentas regulamentarias, depósitos cheos de combustibles, lubrificantes e líquido
de refrixeración, pero sen condutor, sen persoal, sen produtos extintores e sen o material de
19
extinción ou movible, na que a súa carga ou descarga se poida realizar normalmente sen
emprego de ferramentas.
Carga normalizada (CN)
Comprende os pesos do material de intervención, produtos extintores e do persoal, valorando en
90 kg o peso do bombeiro equipado.
Peso total real
É o peso do vehículo carrozado na orde de marcha, máis a carga normalizada, e debe ser inferior
ao peso total autorizado.
Peso dispoñible
É a diferenza entre o peso máximo autorizado e o peso total real, que só pode ser autorizado
dentro dos límites de carga permitida por eixe.
Volume dispoñible
É o destinado ao material opcional en cada tipo de vehículo. O seu valor será o volume do
máximo paralelepípedo recto que poida situar.
1.7.2
Autobastidor
O autobastidor no caso dos nosos vehículos será do tipo todoterreo, con todos os eixes motrices.
Estará preparado de forma que a montaxe das instalacións contra incendios se poida facer sen
modificacións básicas no bastidor. Poderá admitirse a montaxe enriba do sobrechasis apoiando
sobre o bastidor, sen fixacións ríxidas.
20
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS 1.7.3
Motor
Posta en marcha
A posta en marcha do motor para a tracción do vehículo non se poderá efectuar máis que dende
o posto do condutor na cabina. No seu caso, a posta en marcha para o accionamento da bomba
hidráulica ou outros aparellos dende o posto de mando destes, só será posible cando o vehículo
estea parado e convenientemente situado.
O sistema eléctrico do vehículo e motor deben permitir a posta en marcha sen dificultade, despois
de ter o vehículo durante 5 h como mínimo a temperaturas comprendidas entre 0ºC e –5ºC.
Que debemos facer para poñer en marcha o noso vehículo:
Primeiro terémonos que informar das características do camión:
 Que sistema de caixa de cambios ten.
 Se dispón de freo auxiliar.
 Se dispón de bloqueo de diferenciais.
 En que marcha funciona a bomba.
Co anterior exposto e aprendido, poñeremos o vehículo en marcha co freo de man ata conseguir
a presión dos calderóns adecuada (7 quilos). Posteriormente soltamos o freo de man e poñemos
a 1ª velocidade e arrancamos co selector de transfer en longas e posición de estrada.
Engraxamento
Como mínimo, o esquema do plan de engraxamento e o tipo de lubrificante para cada elemento
estará impreso na lingua oficial sobre a placa metálica e disposto na cara interior da porta
correspondente ao condutor.
21
Dirección
A transmisión do xiro do voante de dirección das rodas poderá ser por sistema de sirvoasistencia
e dispoñerase de forma que, aínda co motor parado ou en caso de fallo dos sistemas hidráulico
ou pneumático, se poida dirixir o vehículo con seguridade por medio de conexión mecánica,
aínda que requira maior esforzo manexar a dirección.
Toma de forza
Permitirá obter a potencia necesaria para o accionamento dos dispositivos que o precisen. Para o
accionamento, se é o caso, da bomba hidráulica ou aparellos, a conexión estará ao alcance do
condutor no seu posto e terá un indicador visual que sinale cando está acoplada.
Caixa transfer
Está situada na metade do chasis e mediante ela poderemos seleccionar diversos movementos:
 Seleccionar tracción traseira
 4x4
 Longas
 Curtas
 Toma de forza para a bomba
 Bloqueo lonxitudinal da árbore de transmisión
 Para seleccionar calquera función das anteriores é de suma importancia que teñamos os
calderóns cheos de aire.
22
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS Vehículo con tracción 4x4
Bloqueos
Os vehículos de última xeración dispoñen dun bloqueo no diferencial traseiro, outro no dianteiro
e outro lonxitudinal na caixa de transferencias.
O sistema de bloqueo soamente o utilizaremos cando teñamos perdas de tracción no vehículo;
activarase sempre co vehículo parado e pasando o selector de transfer a curtas. Nunca se debe
superar os 30 km/h cos bloqueos postos.
23
Bloqueo do diferencial lonxitudinal nun vehículo 4X4
Bloqueo do diferencial transversal nun vehículo 4X4
24
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS Diferenciais
Compostos por:
 Carcasa
 Paliéres
 Grupo. Composto á súa vez por coroa, piñón de ataque, satélites e planetarios
Freos
O freo de servizo pode ser de calquera sistema ou sistemas, pero será accionado a pedal e
actuará sobre as rodas.
No caso do sistema pneumático disporá dun circuíto independente por seguridade e, ademais de
todos os elementos necesarios para o seu funcionamento, levará un manómetro indicador
colocado no taboleiro de instrumentos que permita coñecer en todo momento a presión do
traballo, cun indicador luminoso que sinale a presión mínima que poida determinar situacións de
perigo.
A instalación terá aptitude como mínimo para parar o vehículo, cargado, en pista seca horizontal,
a unha velocidade de 30 km/h, en 9 metros, durante 6 veces consecutivas.
A eficacia da instalación será tal que permita arrincar con seguridade aos 15 seg. da posta en
marcha, despois de 12 h de inmobilización do vehículo.
O sistema de freo de aparcamento ou emerxencia será capaz de manter inmóbil de forma
permanente o vehículo, completamente cargado e aínda co motor en marcha, nunha rampla do
40%.
Os nosos vehículos empregan sistemas de freos de zapatas e tambor, accionados por un
sistema hidráulico con cilindros de freo ou por un sistema pneumático accionado por pulmóns. É
de suma importancia evitar o sobrequentamento destes, dado que as zapatas cristalizarían e
perderían a súa eficacia.
25
Freo de zapata e de tambor
Normalmente estes vehículos dispoñen de freo auxiliar consistente nunha bolboreta no circuíto
de escape, cerrando o paso de gases ao exterior e provocando unha retención no motor.
Freo de motor de bolboreta
26
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS Depósito de combustible
O depósito de combustible deberá permitir, sen recargar, unha autonomía de 400 km por estrada
medianamente accidentada, ou o funcionamento da bomba durante 5 h.
Carrozaría
Terá unha disposición tal que non presente, en ningún do seus compoñentes, lugares onde
poidan quedar retidas a humidade ou concentracións de auga procedentes da chuvia ou
manobras hidráulicas.
No existirá ningunha superficie inaccesible ou que requira operacións complicadas de
desmontaxe para deixala ao descuberto para proceder a pintala co fin de conservala. Ningún
elemento impedirá a lectura e toma de calcas do número de bastidor e motor.
Cabina
Debe preverse unha agarradoira no taboleiro de instrumentos para o acompañante do condutor
e, se é o caso, co mesmo fin, unha barra para os ocupantes do asento posterior.
Todas as partes sobresaíntes no interior da cabina estarán recubertas ou protexidas para evitar
lesións.
Calefacción
A calefacción nos vehículos de cabina cerrada será suficiente para poñer o interior da cabina a
unha temperatura de 15ºC en 20 minutos de marcha, cando se circula a 40 km/h e hai unha
temperatura exterior de –5ºC.
Asentos
O espazo para o condutor debe ter unha anchura mínima de 800 mm, e o de cada acompañante,
de 450 mm.
27
A profundidade dos asentos, medida entre a vertical da parte inferior do respaldo e o bordo
dianteiro, estará comprendida entre 400 e 500 mm.
A altura libre comprendida entre o punto máis alto da superficie do asento e o teito da cabina, en
toda a vertical deste, non será inferior a 900 mm.
A distancia libre diante do respaldo do asento, medida a altura da banqueta, non será inferior a
800 mm.
Dispositivos de acceso
Existirán dispositivos para un fácil acceso á cabina e aos materiais situados nos armarios e
plataforma superior.
Cando existan chanzos encaixados, terán 120 mm de profundidade mínima, e, se é necesario,
complementaranse con agarradoiras, barras de apoio, etc.
As escaleiras distarán das superficies de apoio 180 mm como mínimo.
Armarios
Os armarios serán estancos e permitirán a colocación racional dos materiais enumerados en
cada norma específica.
1.7.4
Protección
Parachoques
Deben ser resistentes e superar polo menos 50 mm as verticais dos extremos dianteiro e traseiro,
e non ter ningún punto de contacto entre as chapas da carrozaría e os parachoques, que
deixarán un espazo libre de 50 mm como mínimo.
28
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS Pintura e revestimento
No relativo á pintura deben seguir as seguintes especificacións:
 Bastidor: sobre unha base de pintura anticorrosiva, pintarase en cor negra brillante.
 Lamias e conxuntos mecánicos acoplados ao bastidor: pintaranse de cor negra brillante.
 Parachoques e aletas do gardalama: pintaranse en cor branca brillante.
 Puntos de engraxamento: pintaranse de cor amarela viva.
 Persianas ou outros cerramentos: se son de aliaxe lixeira, admitirase a súa cor natural,
sempre que visualmente queden enmarcados en cor vermella. Se por causas de forte
ambiente corrosivo fose necesario pintar, isto faríase de cor vermella viva.
 Interiores da carrozaría: as partes metálicas do interior da cabina pintaranse en cor
vermella. O interior dos armarios pintaranse con cor gris media mate. As partes da bomba
e compoñentes do sistema hidráulico que teñan que pintarse faranse en cor gris media
mate.
 Tramos de escala: pintaranse en cor gris azulada clara.
Os chanzos e superficies pisables irán revestidos de chapa ou material antiesvaradío, inoxidable
e resistente. As partes expostas a golpes irán protexidas.
En cada caso, definiranse as partes sobre as que terá que aplicarse pintura ou revestimento
antisonoro.
29
1.7.5
Equipo eléctrico
O equipo eléctrico funcionará a unha tensión de 12 V, pódese admitir 24 V.
Baterías
Estarán situadas nun compartimento especial, fóra da cabina, ventilado e accesible, de forma que
as operacións de entretemento e verificación se poidan efectuar sen desconexión.
Existirá un desconectador de batería na cabina do condutor.
Luces
As esixidas no código de circulación. Ademais, cando o dispoñan as normas específicas,
montarase un ou dous faros complementarios no exterior, preferentemente con circuíto eléctrico
independente e cunha intensidade de iluminación suficiente para ver con claridade a unha
distancia de polo menos 70 metros; serán orientables e móbiles, con posibilidade de ser
manexados a 1200 mm de altura nun soporte provisto de carrete con 25 m de cable flexible e
condutor con cuberta protectora da humidade.
Sobre o teito da cabina levará unha luz cor amarela ámbar intermitente, de balizamento, e deberá
estar protexida contra choques.
Existirá unha instalación de iluminación de armarios, no que o interruptor poderá ser o das luces
de posición, cunha luz en cada armario, disposta de forma que ilumine todo o material do seu
interior e no que o acendido se efectuará por interruptor a presión ao abrir cada porta. Na cabina
incorporarase unha luz testemuña de porta de armario aberta.
Os mandos de todas as luces estarán ao alcance do condutor no taboleiro de instrumentos, a
excepción dos focos exteriores orientables que dispoñerán de interruptor de seguridade.
Sirena
O vehículo dotarase dunha sirena dun mínimo de 95 dB, medidos a 30 m por diante do vehículo.
30
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS 1.8
Instalación hidraúlica
Existen dous tipos de bombas segundo o mecanismo de impulsión de auga empregado:
 Bombas volumétricas: accionadas por pistóns ou membrana con movemento alternativo.
 Bombas centrífugas: accionadas por un rodete xiratorio.
As bombas utilizadas nos nosos camións son centrífugas, dunha ou varias etapas, accionadas
por rodete xiratorio, e poden ser de baixa presión ou presión combinada (baixa e alta presión).
Identificación da bomba
O tipo de bomba identifícase por unha clave de letras e números, que lidos de esquerda a dereita
teñen o seguinte significado:
1. B, que indica bomba contra incendios.
2. b ou c, que indica se a bomba é de baixa presión ou de presión combinada.
3. Un número indicativo do caudal nominal en baixa presión, dividido por 100 (Q/100 l/min.),
seguido por barra de separación.
4. Un número indicativo da altura de transporte nominal en baixa presión, dividido por 10 (H/10 m
de columna de auga). Con iso queda definido se é dos tipos b ou c.
5. Guión de separación6. Un número indicativo do caudal nominal en alta presión, dividido por 100 (Q/100 l/min.),
seguido por barra de separación.
7. Un número indicativo da altura de transporte nominal en alta presión, dividido por 10 (H/10 m
de columna de auga).
As ditas medidas tomaranse nas bombas de presión combinada e traballarase exclusivamente en
baixa ou en alta presión.
31
Exemplo: Identificación dunha bomba de presión combinada das características seguintes:
Alta presión: Q=1600 l/min.
H=80 m de columna de auga.
Baixa presión: Q”= 400 l/min.
H”= 300 m de columna de auga.
Designación: Bc 16/8-4/30
1.8.1
Esquema de fluxos dun vehículo contra incendios
Accionamento da bomba.
1. Descrición. Faise polo propio motor mediante toma de forza.
2. Multiplicador. Encóntrase entre a toma de forza e a bomba.
3. Posibilidades de utilización. O vehículo pode lanzar auga parado e en marcha.
A bomba realiza dúas operacións.
A.- Aspiración
A aspiración dende o exterior faise mediante unha entrada racorada con tapa e cadea, que debe
estar inclinada cara a abaixo para facilitar a manobra de conexión do mangote.
Forma correcta de realizar a aspiración da auga:
1. Móntase o tendido de aspiración e colócase a alcachofa ben somerxida.
2. Compróbase que estean todas as billas ben pechadas.
3. Dende a cabina do camión conéctase a toma de forza e a marcha correspondente, segundo
modelo.
32
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS 4. Dende a parte traseira do camión compróbase que o cebador estivo en marcha e está xirando,
e, en caso de ser eléctrico, tirar do mando para accionalo.
5. Acciónase suavemente o acelerador manual ata conseguir a lectura do manovacuómetro. Esta
non debe pasar de 0,7 bares.
6. Abrimos a chave de enchido da cisterna pouco a pouco.
7. Cando empece a saír auga da cisterna por debaixo desta, desaceleramos e pechamos
suavemente a chave de enchido da cisterna, posteriormente recollemos os mangotes de
aspiración.
O cebado máis común é o cebado por anel de auga. A bomba leva incorporado un sistema de
cebado automático destinado a realizar o baleiro do conduto de aspiración; para iso dispón dun
rodete adicional de cebado no interior dunha carcasa excéntrica, na que polo sistema de anel da
auga se produce o baleiro. Algúns modelos levan unha bomba de aspiración eléctrica.
Tipos de cebados existentes:
o Bomba de cebado con depósito autocebante.
o Bomba de cebado con carga manual.
o Motor cebador eléctrico.
o Sistema de membranas (tipo Ziegler).
B.- Impulsión
O deseño da bomba non sempre consegue alcanzar a presión adecuada de traballo, xa que a
que proporciona é función do réxime de xiro. Para conseguir presións elevadas precisaríase
construír bombas de gran tamaño, por este motivo os nosos equipos utilizan o encadeamento de
corpos de bomba, e chámanselles bombas de etapa.
33
Esquema de fluxos dun vehículo contra incendios
34
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS 1.8.2
Mantemento da instalación
1. Despois do uso:
 Limpar a conexión do racor de aspiración.
 Recircular auga limpa se se empregou auga salgada ou sucia.
2. Semanalmente:
 Comprobar o nivel de aceite do cárter da bomba.
3. Revisión trimestral da bomba.
Comprobar o baleiro (manovacuómetro).
Comprobar presión.
4. Protección contra xeadas.
5. Limpeza da cisterna. Lodos que se retiran a través dun tubo e válvula de drenaxe.
35
2
Relación de bombas montadas nos vehículos do servizo de
prevención e defensa contra incendios forestais da Consellería do
Medio Rural
Marca
Tipo
Velocidade de funcionamento Presión alta Presión en baixa R.P.M
Waterous
Bc
Directa
40 Bares
18- 20 Bares
3.500
Godiva
Bc
3ª
40 Bares
18-20 Bares
3.500
Fimesa
Bb
2ª
20 Bares
3.500
Sides
Bb
2ª
18 Bares
3.500
Ziegler
Bc
3ª
20 Bares
3.500
Ziegler
Bb
Directa
18 Bares
3.500
Contrainsa
Bc
3ª
20 Bares
3.500
Ruber
Bb
3ª
20 Bares
3.500
Darlee
Bb
3ª
18 Bares
3.000
40 Bares
40 Bares
Táboa 3. Relación de bombas montadas nos vehículos de prevención contra
incendios forestais
Os datos desta táboa son orientativos e van depender do tipo de vehículo autobomba sobre o
que instalen as bombas.
36
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS 3
Periodicidade no mantemento xeral dos vehículos por parte do
condutor
 Limpeza cabina: unha vez por semana
 Limpeza motor e baixos: cada 15 días
 Engraxamento xeral: cada 15 días ou 3000 km
 Engraxamento transmisións e bomba: cada 7 días ou 50 horas de bomba
 Comprobar nivel aceite motor e auga radiador: diario
 Comprobar nivel aceite dirección: cada 7 días
 Limpeza filtro aire: despois de cada día de extinción
 Limpeza visor nivel cuba: cando sexa necesario
 Comprobar luces: diario
 Comprobar suxeicións cuba- chasis: cada 15 días
 Comprobar os rompeolas: unha vez ao mes
37
4
4.1
Parte traseira dun vehículo contra incendios forestais
Cisterna
Será resistente á corrosión interior e non alterará as propiedades da auga transportada.
Para reducir o movemento do vehículo no interior da cisterna e limitar os efectos dinámicos sobre
o vehículo, disporase de tabiques separadores nas condicións seguintes:
Un ou máis, perpendiculares ao eixe do vehículo, e un ou máis, paralelos ao eixe do vehículo. De
tal forma que o peso do líquido en cada compartimento sexa inferior á sexta parte do peso total
real e en ningún caso superior a 1000 kg.
Estes separadores serán fixos e a súa superficie será como mínimo o 85% da sección da cisterna
formada por estes. Deben estar a unha altura da base da cisterna duns 30 cm aproximadamente
e a unha distancia semellante do teito, todo iso para permitir a comunicación da auga na cisterna.
Os pasos inferiores permitirán o baleirado do tanque para alimentar a bomba o seu caudal
nominal.
Cada cisterna deberá ser totalmente rexistrable e posuír unha boca de home para inspección, de
dimensións netas mínimas 450 mm x 350 mm para sección rectangular, ou 450 mm de diámetro,
para sección circular. Esta boca ten unha tapa desmontable que cerra a presión.
Para o enchido da cisterna, disporase de dúas bocas de enchido de 70 mm de diámetro, unha a
cada lado, con órgano de peche rápido, enlace e tapón retido por cadea.
Disporase para o eventual enchido, na parte superior, dun orificio de 150 mm de diámetro, que
pode non existir se un furado de home fai as súas funcións; en ambos os dous casos irán
provistos de tapas de peche rápido.
38
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS O revertedoiro estará situado sensiblemente no centro da cuba para limitar as perdas de auga en
marcha, e terá un conduto de 100 mm de diámetro, como mínimo, que desembocará debaixo do
chasis, detrás do eixe posterior.
Para controlar o grao de enchido da cisterna disporase dun nivel facilmente visible dende o posto
de manobra da bomba.
Estas cisternas levan na súa parte inferior unha válvula de drenaxe de 1”(polgada). Na parte
traseira levan unha válvula de carga de 1” ou 2”, segundo o modelo, e unha válvula de descarga
(de 4” normalmente).
Na parte traseira da cisterna van colocados a bomba e o cadro de mandos.
4.2
Cadro de mandos
O cadro de mandos leva os seguintes instrumentos:
 Manovacuómetro, para medir a presión ou
baleiro da aspiración.
 Manómetro, para medir a presión do
circuíto de impulsión.
 Conta
revolucións,
para
saber
a
que
revolucións traballa a bomba.
 Acelerador progresivo manual.
 Faro de traballo orientable.
 Nivel, para saber en todo momento a auga
que temos na cisterna.
39
4.3
O binomio cuadrilla-vehículo autobomba
A coordinación entre cuadrilla e motobomba deberá ser perfecta, dado que son dúas pezas clave
na extinción. Pódese dar o caso de ter en extinción unha cuadrilla ben adestrada e un estupendo
motobombista cun flamante camión, e no entanto non traballar ben en equipo, por falta de non
ter establecido unhas normas básicas de funcionamento que van máis alá de cuadrillas e
motobombas próximas ou do mesmo distrito.
Para que os labores de extinción se realicen dunha forma efectiva será
preciso que o persoal que participa nos ditos labores estea perfectamente
adestrado e coordinado.
Elementos nos cales a cuadrilla e a motobomba deben ser afíns:
A. Cuadrilla e motobomba deben coñecer as limitacións técnicas que en penetración, capacidade
de carga e de impulsión ten a motobomba.
B. Ambos os dous deben coñecer o sistema de sinais manuais para evitar sobrecargar a emisora
ou tratar de gritar.
C. Cada un debe de facer o seu traballo sen interferir no outro formando un equipo.
D. O condutor será sempre o responsable do vehículo, por iso o xefe da cuadrilla non debe
insistir en solicitar actuacións da motobomba nas que este se negue por cuestións de
seguridade.
E. Dentro do posible o condutor nas súas actuacións deberá facilitar o traballo da cuadrilla
O condutor nas súas actuacións deberá facilitar o traballo da cuadrilla
40
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS 5
5.1
O tendido da mangueira e a súa organización
Desenrolo e recollida de mangueiras por tramos
O desenrolo do tendido é preferible non realizalo dende o vehículo, senón
que as mangueiras empálmanse en punta de lanza, ou no penúltimo racor,
e transpórtanse os tramos enrolados ata o punto de empalme.
Existen diferentes formas de enrolar e desenrolar as mangueiras, cómpre coñecer en cada
situación cal é a máis apropiada para o seu transporte e a súa utilización, por norma xeral para o
acople de mangueira interésanos que a mangueira que se vaia acoplar, o operario teña os dous
racores na man.
Lazo simple. Non quedarán os dous racores na man para posteriores acoples.
Lazo dobre. Quedarán os dous racores na man para posteriores acoples. A mangueira estírase
de forma que os racores queden xuntos e a mangueira simétrica, cóllese polo extremo contrario
ao dos racores e comézase a recoller.
Carrete simple. Non quedarán os dous racores na man para posteriores acoples.
Carrete dobre. Colócanse os dous racores xuntos quedando a mangueira dividida en dous
planos, o superior 30 cm máis curto. Comezamos a enrolar dende o lado contrario ao dos
racores.
A recollida realizarase dende o penúltimo racor cara ao vehículo motobomba. Os tramos de
mangueira débense baleirar de auga e recollelos no monte a lazo (se pode ser dobre), para logo,
cando o tempo o permita, estirar os tramos para o seu secado; comprobalos, limpalos e
recollelos en carrete dobre.
41
5.2
Instalación do tendido de mangueira
Aspectos que debemos ter en conta:
A. Axudante e punta de lanza deben de dispoñer de comunicación constante co motobombista.
B. O motobombista sempre debe estar situado xunto ao camión, ao lado da bomba, en
comunicación constante coa punta de lanza.
C. O resto dos operarios encargaranse de transportar as mangueiras a punta de lanza ou o
penúltimo racor.
D. Se o acople se fai no penúltimo racor, un dos operarios será o encargado de pinzar a
mangueira e axudar a prolongar o tendido.
E. Se o acople se fai en punta de lanza , o acople faríano o punta de lanza e o seu axudante.
42
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS Tendido das mangueiras
43
5.3
Aplicación da auga
A auga debe dirixirse sempre ao combustible e non ás lapas en altura.
En pulverización os alcances efectivos son de 3-5 m, en chorro cheo os
máximos alcances lógranse cun ángulo de 35 graos.
Formas de traballar:
A.- Traballar sobre combustibles de pouca profundidade.
A extinción será case paralela ao fronte das lapas e o ángulo de aplicación será case horizontal.
B.- Traballar sobre combustibles de profundidade.
A extinción será perpendicular ao fronte das lapas e o ángulo de aplicación case perpendicular e
a chorro cheo.
44
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS Ángulo de ataque coa mangueira respecto da beira do incendio
45
Movementos das mangueiras para salvar as descontinuidades da beira do lume
Movemento das mangueiras para salvar dedos do incendio
46
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS Movemento das mangueiras para salvar entrantes do incendio
47
6
Práctica sobre a parte traseira dun vehículo contra incendios
forestais
Identifica as distintas partes e pensa para que serven e cando se utilizan
48
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS Identifica as partes da traseira dun vehículo contra incendios forestais
Número
Nome/descrición
Número
1
11
2
12
3
13
4
14
5
15
6
16
7
17
8
18
9
19
10
20
Nome/descrición
21
49
7
Práctica sobre as partes dun vehículo contra incendios forestais
Identifica as distintas partes e pensa para que serven e cando se utilizan
50
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS Partes dun vehículo contra incendios forestais
Número
Nome/descrición
Número
1
14
2
15
3
16
4
17
5
18
6
19
7
20
8
21
9
22
10
23
11
24
12
25
Nome/descrición
13
51
8
Práctica sobre as partes dun cadro de mandos dun vehículo contra
incendios forestais
Identifica as distintas partes e pensa para que serven e cando se utilizan
52
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS Partes dun cadro de mandos dun vehículo contra incendios forestais
Número
Nome/descrición
Número
1
14
2
15
3
16
4
17
5
18
6
19
7
20
8
21
9
22
10
23
11
24
12
25
Nome/descrición
13
53
9
Práctica sobre as partes dunha cisterna dun vehículo contra
incendios forestais
Identifica as distintas partes e pensa para que serven e cando se utilizan
54
FUNCIONALIDADE E OPERATIVIDADE DOS VEHÍCULOS AUTOBOMBA NA EXTINCIÓN DE INCENDIOS FORESTAIS Partes dunha cisterna dun vehículo contra incendios forestais
Número
Nome/descrición
Número
1
13
2
14
3
15
4
16
5
17
6
18
7
19
8
20
9
21
10
22
11
23
12
24
Nome/descrición
55
.
FONDO SOCIAL EUROPEO
“O FSE inviste no teu futuro”
UNIÓN EUROPEA