EYs.ky. Srm`, E`eI.pI.EYs., ey.fI.jI.pI., mnu@KI sRoq ivk`s Eqy kimaUintI puilisMg
gurpRIq kOr, E`eI.pI.EYs., E`eI.jI.pI., EYn.E`r.E`eI. Eqy kimaUintI dy m`mly fvIzn
Pon nM. - 0172-2749353
iSv kum`r vrm`, E`eI.pI.EYs., ey.E`eI.jI. kimaUintI puilisMg, mob`iel nM: 098767-00079
eImyl E`eI.fI. [email protected]
ûÞ
j`rI krq` : B`eIc`rk m`mly fvIzn pMj`b puils
kimaUintI Eqy pMj`b puils
d` iek imlvrqx
"kimaUintI puilMisMg dI ivE`pk moF jo ik kimaUintI dy leI Eqy
kimaUintI puilMisMg r`hIN mMnI j~dI sI, vI puils Eqy kimaUintI ivck`r
P`sly nUM nhIN imt` skI| kimaUintI dy r`hIN kimaUintI puilisMg dy mYNbr~
dI ih@syd`rI sihwogIE~ vjoN s`Pt puilisMg iv@c ijvyN ik tRYiPk pRbMDn,
sm`ijk bur`eIE~ E`id iv@c wkInI bx`eI j` skI| kimaUintI puilisMg dI
ies iksm dI sUJbUJ j~ ktOqInum` sI j~ v@D qoN v@D lok sMprk srgrmI 'qy
sI | dUjy Sbd~ iv@c kimaUintI puilisMg n` kyvl kimaUintI dy leI j~
r`hIN hY, blik lok~ dy s`Q n`l rlky krn v`lI hY|"
f`. pRmod kum`r, cyErmYn
pMj`b gvrnYNs irP`rmz kimSn (pI.jI.E`r.sI.)
“ kimaUintI puilisMg dy PlsPy d` audyS hY ik kimaUintI dIE~ loV~ Eqy
sm@isE`v~ dI Sn`Kq krn Eqy kimaUintI dIE~ aumId~ 'qy Kry auqrdy hoey
kimaUintI dIE~ sm@isE`v~ dy h@l l@Bx leI imljul ky kMm krn dy ivc`r
n`l E`ps iv@c sihwog krn| ieh sihwog aus h@l iv@c sihwog dy wqn~
dy mu@K mu@dy 'qy iDE`n kyNdirq krn n`l puils ivB`g dI sQ`nk p@Dr qoN
wojn`bMdI d` E`D`r bx`vyg`"
EYs.ky. Srm~, E`eI.pI.EYs.
ey.fI.jI.pI. mnu@KI sroq ivk`s Eqy
kimaUintI puilsisMg pMj`b
kimaUintI puilisMg
ie@k PlsP`
EYs.ky. Srm~, E`eI.pI.EYs.
ey.fI.jI.pI. mnu@KI sroq ivk`s Eqy kimaUintI puilsisMg pMj`b
mnu@KI sroq ivk`s Eqy kimaUintI puilisMg, pMj`b, pMj`b iv@c kimaUintI puilisMg nUM ie@k PlsPy
vjoN Epx`ieE` igE` hY, n` ik iek pRogr`m vjoN Eqy ies nUM dUrdrSI r`brd pIl dy nzrIey qoN pRyrn`
imldI hY, ijnH~ Enus`r puils jnq` huMdI hY Eqy jnq` puils huMdI hY| ies PlsPy iv@c puils Eqy
kimaUintI sB qoN pihl~ E`pxIE~ zrUrq~ Eqy sm@isE`v~ dI Sn`Kq krd` hY Eqy iPr kimaUintI
dIE~ aumMg~ 'qy Kr` auqrdy hoey kimaUintI sm@isE`v~ dy h@l l@Bx v@l imljul ky kMm krd` hY| ieh hI
iek PlsP` hY ijhV` vDyry ivE`pk, sl`hk`r dI bhu idS`vI BUimk`, ie@Cuk ivkyNdrIikRq PYsl`
lYx Eqy sm@isE` h@l iv@c B`eIc`ry nUM S`iml krky sMgiTq Epr`D qy puilisMg dy Gyry nUM vD`auNd` hY|
mMny-pRmMny puilisMg dy Gyry nUM vD`auNd` hY| mMny-pRmMny m`ihr pRo. fyivf bylI kimaUintI puilisMg b`ry
iek auicq nukq` auT`auNdy hn jdoN auh kihMdy hn ik izE`d`qr dyS~ iv@c puilisMg n`l sm@isE` ieh
hY ik ieh hYNfkv`rtr~ ivKy hI kyNdirq kr id@qI geI hY Eqy v@K-v@K phuMc~ dI mMg kr rhIE~ v@Kv@K lokYltIzI iv@c h`lq~ dy vKryvyN nUM smytx iv@c EsPl rhI hY| s~J iv@c auT`ey gey aunH~ dy ivc`r
iv@c kimaUintI puilisMg jdoN shI qOr 'qy l`gU kIqIE~ geIE~ rxnIqIE~ aupr EiDk`r~ nUM
hYfkv`rtr~ iv@c lok~ qoN E`pRySnl puzISn~ q@k qbdIl kr idMdI hY, ijvyN ik EYs.EYc.A. ijhVy ie@k
K`s Kyqr iv@c puilisMg dy ikrd`r nUM sQ`nk B`eIc`ry dI SmUlIEq n`l BYE krn dy wog hn|
21vIN sdI iv@c ie@k j`grUk jnq` dIE~ aumId~ d` huMg`r` Brn leI puils bl nUM syv` mu@KI
bx`aux leI ie@k ivvh`irk qbdIlI leI pMj`b iv@c loV mihsUs kIqI geI hY| bIqy smyN iv@c EPsr~
vloN in@jI qOr 'qy kimaUintI puilisMg dy qzribE~ dI koiSS kIqI geI pRMqU r`j iv@c kimaUintI
puilisMg d` isD~q s`l 2003 iv@c muV GiVE` igE` Eqy ies nUM ie@k sMsQ`gq F~c` muh@eIE~
krv`ieE` igE`|
pMj`b puils EYkt
D`r` 14, 2007
izly d` iek sInIEr puils kpq`n, izly iv@c kimaUintI puils sroq kyNdr rijstrf Eqy sQ`ipq krv`eyg`, ijs
iv@c hor cIz~ qoN iel`v` puils syv` pRd`n krn dI mSInrI Eqy puils krmIE~ nUM cusq-drusq hY, ies d` audyS sUcn`
d` pRc`r krn`, jnqk muSkl~ d` inv`rn, GrylU ihMs` dI rokQ`m, bzurg~ dI sh`ieq`, tRYiPk is@iKE` Eqy pRbMDn,
b`l sur@iKE`, pIVq~ nUM r`hq Eqy niSE~ dI l`hnq nUM rokx` S`ml hY|
puils Eqy kimaUintI dI ie@k sMgiTq koiSS 's~J' PlsPy nUM sb-fvIznl s~J kyNdr~ Eqy
puils stySn s~J kyNdr~ r`hIN zmInI p@Dr 'qy ilj~dI hY|
s~J pR`jYkt, 2010
s~J n`mk vk`rI pR`jYkt r`j iv@c 2010 iv@c SurU kIq` igE` sI, ijs ny kimaUintI
puilisMg sYNtr dy isD~q nUM sb-fIvIzn Eqy puils Q`x` p@Dr q@k PYl` id@q`| hor vI
mh@qvpUrn hY ik s~J sYNtr~ nUM puils kimaUintI imlvrqx d` Pokl puE`ieMt bx` id@q`
igE` hY| s`l 2010-11 iv@c s~J pR`jYkt leI rupey 30 kroV dI srk`rI El`tmYNt Eqy aus
ipCoN s`l 2011-12 leI rupey 30 kroV dI hor sh`ieq` id@qI geI sI| r`j iv@c kimaUintI
puilisMg dy PlsPy Eqy ivc`r soiDE` igE` Eqy ie@k Su@D suD`rk eyjMf` iqE`r kIq` igE`
ijs EDIn kimaUintI SmUlIEq Eqy ih@syd`rI n`l Eqy r`j p@DrI E`eI. tI. plytP`rm
aupr n`girk~ nUM syv`v~ mOky 'qy pRd`n krn leI ifz`eIn kIq` igE`|
pRmu@K ivSySq`v~
1.
s~J pR`jYkt r`j iv@c 27 puils izilE~, 114 qihsIl~ Eqy 359 puils Q`ixE~
kimaUintI puils sroq kyNdr~ dy pRbMDn d` ie@k sMsQ`gq F~c` hY, ijnH~ nUM 's~J kyNdr~'
d` n~ id@q` igE` hY |
2.
puils hYfkv`rtrz ivKy ie@k E`eI.jI.pI. dI Egv`eI iv@c ie@k kimaUintI m`mly
fvIzn r`j Br iv@c s~J kyNdr~ dI k`rguz`rI dI ingr`nI krygI, zonl E`eI.jI.pI.jI
Eqy ryNj fI.E`eI.jI jI s`lsI ingr`nI p@Dr dyKxgy|
8.
s~J sYNtr k`nUMnI sh`ieq`, pIVq r`hq kyNdr~, mihl~ pn`hGr~ Eqy gYr-srk`rI
sMgTn~, ijhVy sm`j dy l`BhIx vrg~ dy SkqIkrn leI kMm kr rhy hn, dIE~ ivSyS
syv`v~ q@k phuMc krygI|
3.
s~J kyNdr~ nUM ie@k ivl@Kx pC`x dyx leI s`ry kyNdr dI ie@k imE`rIikRq PrnIcr, s`z
sj`vt Eqy id@K n`l ieks`r ifz`eInf iblifMg hovygI|
9.
4.
s`ry s~Jy kyNdr rijstRySn E`P sus`ietIz EYkt 1860 EDIn KudmuKq`r rijstrf
sus`ietIE~ vjoN rijstrd hn|
5.
hryk s~J kyNdr izl` Eqy qihsIl p@Dr 'qy puils EPsr~, srk`rI ivB`g~ dy pRqIinD~,
ijvyN ik ishq isiKE` EOrq~ dI SmUlIEq v`lI ie@k puils pbilk kmytI vloN cl`eI
j`vygI Eqy k`lj~ dy ipRMsIpl~, pRoPYSnl~ Eqy isvl susietI, gYr srk`rI sMgTn~ dy
pRqIinD vI ies iv@c ley j`xgy|
s~J kyNdr~ iv@c pbilk fIilMg 'c S`iml kimaUintI mYNbr~ Eqy puils EiDk`rIE~ nUM
vI kimaUintI puilisMg dy isD~q b`ry isKl`eI id@qI j`vygI| ies isKl`eI iv@c ieh
wkInI bx`aux iv@c ie@k inrMqr pRikirE` hovygI ik Fu@kvIE~ sihj inpuMnq`v~ Eqy
pRbMDk inpuMnq`v~ ies nUM sPlq`pUrvk l`gU krn leI s~J pR`jYkt dI ih@syd`rI iv@c
ivkisq kIq` j`vy|
6.
hryk s~J kyNdr n`l puils hYf kv`rtr~ ivKy kyNdrIikRq srvr n`l ie@k r`j p@DrI
E`eI. tI. plytP`rm kyNdrIikRq f`t` EplOifMg Eqy n`girk nUM EYP.E`eI. E`rz,
EntRysf irport~, koeI ieqr`j nhIN srtIiPkyt~ E`id dIE~ nkl~ btn dy ie@k kilk
'qy, ie@k sm~b@D Prom iv@c muh@eIE` kr`aux dy wog hovyg`| hryk s~J kyNdr inrD`rq
sm~ sIm`v~ EMdr srivs EYkt dy EiDk`r iv@c S`ml puils ivB`g vloN pRd`n kIqIE~
j`x v`lIE~ s`rIE~ syv`v~ lok~ nUM ieko iKVkI qoN muh@eIE` kr`auxgy| r`j dy iksy ih@sy qoN
n`girk dUr-dur`fy sQ`n~ smyq r`j iv@c iksy puils Q`xy qoN sUcn`/syv`v~ pR`pq krn
leI nzdIkI s~J kyNdr 'qy phuMc krn dy wog hoxgy|
7.
s~J kyNdr sQ`nk qOr 'qy sMbMiDq kimaUintI mu@KI pR`jYkt~ dI wojn`bMdI Eqy l`gU krn
iv@c kimaUintI dI puils n`l ih@syd`rI leI plytP`rm hoxgy| s~J kmytI dy mYNbr~ Eqy
n`mzd m`ihr~ ijvyN ik vkIl~, mnoivigE`nIE~, kONslr~ smyq kmytI iv@c EOrq~,
b@icE~, sInIEr istIzn~, gYr inv`sI B`rqIE~ n`l sMbMDq ivv`d~ Eqy hor GrylU Eqy
sm`ijk JgiVE~ ijvyN ik ikr`eyd`r-m`lk ivv`d, qyz fr`eIivMg, EMfreyz
fr`eIivMg, jnqk, pRyS`nI E`id iej n`l guE~F iv@c jIvn pRB`ivq huMd` hovy dy h@l
leI pYnl~ iv@c l@gy hoey hn, S`iml hoxgy|
10. s~J kyNdr qihsIl Eqy puils Q`x` p@Dr 'qy puils n`l n`girk dy izE`d`qr sMprk~
leI ienH~ kyNdr~ q@k phuMc krn leI hryk n`girk nUM wog bx`auxgy, ijQy ie@k tRyNf
st`& sB qoN pihl~ n`girk n`l sMprk kryg`, jd ik puils Q`x` b`Ed iv@c syv`v~
muh@eIE` krv`eyg`|
hyT iliKE` 6 pV`vIN pRS`sink F~c` r`j iv@c kimaUintI puilisMg pR`jYkt nUM l`gU krn leI
bx`ieE` igE` hY:
s~J d`
sMsQ`gq F~c`
styt puils hYfkuE`rtr
kimaUintI EPyErz fvIzn (sI.ey.fI.)
zonl lYvl puils E`iPs
kimaUintI puilisMg monItirMg
Eqy mulMkx iek`eI
ryNj lYvl puils E`iPs
kimaUintI puilisMg ingr`nI iek`eI
izl` puils hYfkuE`rtr
kimaUintI puils sroq kyNdr
(sI.pI.E`r.sI.)
sb-fvIzn puils E`iPs
B`eIc`rk puils suivD` sYNtr
(sI.pI.EYs.sI)
r`j p@DrI sl`hk`r kmytI : ies 25 mYNbrI r`j sl`hk`r kmytI r`j iv@c kimaUintI puilisMg
pR`jYkt dI wojn`bMdI Eqy l`gU krn leI puils hYfkuE`rtrz iv@c sl`hk`r sMsQ` hovygI, ijs
dI Egv`eI fI.jI.pI. krngy qy ies iv@c is@iKE` m`ihr Eqy puils pRYktISnr S`iml hoxgy|
puils Q`xy:
E`aUtrIc sYNtr (pI.EYs.A.sI)
s~J kyNdr~ 'c muh@eIE` krv`eIE~
j`x v`lIE~ syv`v~
EYn.E`r.E`eI'z EYNf ivdySI k`aUNtr
Epr`D sUcn` k`aUNtr
Ÿ ivdySIE~ dy E`gmn Eqy rv`ngI qy aunH~ dI
Ÿ pihlI sUcn` irport (EYP.E`eI.E`r) dI nkl
Ÿ
Ÿ
Ÿ
Ÿ
rijstRySn|
EYm.E`r.jI. pu@Cig@C-ivdyS~ 'c p`sport guMm ho
j`x dy kys iv@c|
tRYvl eyjMt~ vloN Pr`f Eqy DoKyb`zI dIE~
iSk`ieq~
EYn.E`r.E`eI. iSk`ieq~ Eqy pu@Cig@C|
ivdySIE~ leI irh`ieSI primt d` v`D`|
leI ErzI
s~J
puils Eqy kimaUintI dy sihwog d` mMc
Ÿ EntRyNf irport dI r@d krn b`ry nkl leI
bynqI|
Ÿ l`v`irs l`S b`ry sUcn`|
Ÿ guE`cy v`hn v`ry sUcn`|
Ÿ guE`cIE~ cIz~ Eqy dsq`vyz~ leI ErzI|
Ÿ guE`cy mob`iel sYt leI ErzI|
Ÿ guE`cy ivEkqI/b@cy b`ry sUcn` |
s~J kmytI hr ie@k auicq sQ`ink m`mly Eqy ausdy h@l smJky ausnUM sulJ`x dI
ijMmyv`rI auT`vygI ijvyN ik :
Ÿ nSIlI dv`eIE~ dI lq Eqy aus n`l jIvn iv@c hox v`ly pRB`v, Epr`D Eqy aus
n`l sMbMiDq m`mly
pVq`l Eqy mnzUrI k`aUNtr pVq`l~
Ÿ ikr`eyd`r~ dI pVq`l
Ÿ nOkr~ dI rijstRySn Eqy pu@Cig@C
Ÿ p`sport dI pVq`l
Ÿ ivdySI pRv`s dy smyN puils klIErYNs srtIiPkyt
(pI.jI.sI.)
Ÿ v`hn dI pVq`l
Ÿ nOkrI leI E`crn pVq`l
Ÿ EOrq~ aupr hox v`ly E@iqE`c`r b`ry lok~ nUM j`grUk krn` q~ ik EOrq~ aupr hox
mnzUrIE~
Ÿ mnzUrI Eqy bynqI (isE`sI/Kyf/ D`rimk Eqy
sm`ijk sm`roh~ 'c sur@iKE` pRbMD~ leI)
Ÿ hiQE`r~ dy l`iesYNs leI EYn.A.sI.|
Ÿ l`aUf spIkr j~ jlUs leI mnzUrI|
Ÿ trYiPk cl`n~ d` Bugq`n
Ÿ zbq kIqy gey v`hn~ dI sUcn`
Ÿ Kyqr iv@c trYiPk sm@isE`v~ qy B`eIc`ry dIE~
iSk`ieq~ Eqy suJ`E pR`pq krn` |
Ÿ trYiPk sl`hk`r kmytI dy E@gy auh suJ`E Eqy
iSk`ieq~ pyS krn` |
Ÿ won Epr`D n`l pIiVq ivEkqIE~ nUM mnoivigE`nk, smUihk Eqy E`riQk
sh`ieq` dyx dy leI ie@k ivSyS sMgTn dI sQ`pn`
Ÿ sQ`nk E`v`j`eI n`l sMbMDq sm@isE`v~, E`v`j`eI dI BIV-B`V nUM G@t krn` Eqy
B`gId`rI duE`r` gYr-k`nUMnI aulMGx nUM rokx`
Ÿ sm`ijk Eqy E`riQk m`mly ijvyN b`l Epr`D~ dI k`auNsilMg, GrylU ihMs`, K`s
E`r.tI.E`eI. k`aUNtr
trYiPk pRbMDk pRx`lI
v`ly zulm nUM roikE` j` sky
Ÿ sUcn` EiDk`r k`nUMn qihq s`rIE~ ErzIE~
Q`v~ qy hox v`lI CyVC`V dI v`rd`q, Esm`ijk ivvh`r, E@DI r`q nUM l`aUf
spIkr~ d` iesqym`l Eqy D`rimk qy ivE`h dy pRogr`m~ n`l hox v`lI E`v`j`eI dI
BIV-B`V E`id nUM sulJ`aux`|
Ÿ aup-sMmqIE~ duE`r` EOrq~, b@icE~, bzurg~, EYn.E`r.E`eI. E`id dIE~ iSk`ieq~
dI dyK-ryK |
syv` EiDk`r k`nUMn, 2011 EDIn pMj`b iv@c
sb kyNdr~ ivKy muh@eIE` kr`aux v`lIE~
syv`v~ leI t`eIm l`eInz
lVI
nM.
1.
syv` d` n~ (kMmk`jI idn)
ivdySIE~ dI rijstRySn (E`gmn Eqy rv`ngI)
id@qI geI
sm~ sIm`
qurMq
n`mzd EPsr
lVI
nM.
puils kimSnr j~ sMbMiDq puils izly d` sInIEr
12.
syv` d` n~ (kMmk`jI idn)
corI dy kys~ iv@c EntRysf irport dI nkl
id@qI geI
sm~ sIm`
60 idn
puils kpq`n
2.
ivdySIE~ dy irh`ieSI primt d` ps`r
5 idn
3.
EYP.E`eI.E`r. j~ fI.fI.E`r. dI nkl
5.
l`aUf spIkr~ dI vrqoN leI EYn.A.sI.
PyErz/myilE~/num`ieS~ leI EYn.A.sI.
ieMc`rj
13.
pRI-Anf v`hn~ dI EYn.A.sI.
5 idn
sMbMDq puils Q`xy d` stySn h`aUs EPsr j~
kimSnr j~ sInIEr puils kpq`n dy dPqr iv@c
E`nl`eIn
qihsIl ivKy kimaUintI puilisMg suivD` sYNtr d`
n`mzd EPsr
5 idn
5 idn
14.
srivs vYrIiPkySn
10 idn
sMbMiDq puils Q`xy d` stySn h`aUs EPsr j~
puils kimSnr j~ sInIEr puils kpq`n dy d&qr
iv@c n`mzd EPsr|
sp~srf eIvYNts E`id leI stySn h`aUs EPsr
15.
E`crn pVq`l
10 idn
5 idn
dI vYrIiPkySn imlx qoN b`Ed
7.
ikr`eyd`r/nOkr pVq`l (sQ`nk Kyqr d` inv`sI)
5 idn
sMbMiDq puils Q`xy d` stySn h`aUs EPsr j~
iv@c n`mzd
16.
hiQE`r l`iesYNs dy nvIkrn leI pVq`l
15 idn
qihsIl ivKy kimaUintI puilisMg suivD` sYNtr d`
puils kimSnr j~ sInIEr puils kpq`n dy dPqr
iv@c n`mzd EPsr
sMbMiDq puils Q`xy d` stySn h`aUs EPsr j~
17.
hiQE`r fIlr~ d` l`iesYNs j`rI krn/ rYnUEl leI
15 idn
9.
syv`v~ sMbMDI hor pVq`l
5 idn
sMbMDq puils Q`xy d` stySn h`aUs EPsr qihsIl
30 idn
sMbMDq puils Q`xy d` stySn h`aUs EPsr j~
iv@c n`mzd EPsr|
18.
ivKy kimaUintI puilisMg suivD` sYNtr d` ieMc`rj
inv`sI hY Eqy hor izly/r`j qoN pVq`l imlx ipCoN)
qihsIl ivKy kimaUintI puilisMg suivD` sYNtr d`
pYtrol pMp, isnym` h`l E`id dI sQ`pn` leI
15 idn
sVk h`ds` kys~ iv@c EntRysf irport dI nkl
45 idn
iv@c n`mzd EPsr|
19.
p`sport pVq`l
21 idn
11.
corISud` v`hn~ n`l sMbMDq kys~ iv@c EntRysf
irport dI nkl
45 idn
sMbMDq puils Q`xy d` stySn h`aUs EPsr Eqy
puils kimSnr j~ sInIEr puils kpq`n dy dPqr
sMbMDq puils Q`xy d` stySn h`aUs EPsr j~
qihsIl ivKy kimaUintI puilisMg suivD` sYNtr d`
sMbMDq puils Q`xy d` stySn h`aUs EPsr Eqy
puils kimSnr j~ sInIEr puils kpq`n dy dPqr
EYn.A.sI. j`rI krn`
ieMc`rj
10.
sMbMDq puils Q`xy d` stySn h`aUs EPsr Eqy
puils kimSnr j~ sInIEr puils kpq`n dy dPqr
EYn.A.sI.
ieMc`rj|
ikr`eyd`r nOkr pVq`l (jy iksy hor izly/r`j d`
sMbMDq puils Q`xy d` stySn h`aUs EPsr Eqy
ieMc`rj|
qihsIl ivKy kimaUintI puilisMg suivD` sYNtr d`
8.
sMbMDq puils Q`xy d` stySn h`aUs EPsr Eqy
puils kimSnr j~ sInIEr puils kpq`n dy dPqr
puilisMg suivD` sYNtr d` ieMc`rj|
stryNjr vYrIiPkySn (hor izly/r`j d` stryzr auQoN
sMbMDq puils Q`xy d` stySn h`aUs EPsr Eqy
qihsIl p@Dr 'qy kimaUintI puilisMg suivD` sYNtr
sMbMiDq puils Q`x` j~ qihsIl p@Dr 'qy kimaUintI
6.
sMbMDq Q`xy d` stySn h`aUs EPsr Eqy puils
qurMq/
ieMc`rj|
4.
sMbMiDq puils Q`xy d` stySn h`aUs EPsr j~
qihsIl ivKy kimaUintI puilisMg suivD` sYNtr d`
puils kimSnr j~ sMbMiDq puils izly d` sInIEr
puils kpq`n
n`mzd EPsr
iv@c n`mzd EPsr|
20.
nvyN hiQE`r l`iesYNs leI pVq`l
30 idn
sMbMDq puils Q`xy d` stySn h`aUs EPSr Eqy
ieMc`rj
puils kimSnr j~ sInIEr puils kpq`n dy dPqr
sMbMDq puils Q`xy d` stySn h`aUs EPSr j~
iv@c n`mzd EPsr|
qihsIl ivKy kimaUintI puilisMg suivD` sYNtr d`
ieMc`rj
Download

Saanjh brochure 13 oct punjabi